Ocena wątku:
  • 0 głosów - średnia: 0
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Osiedle Rogi - historia
#1
Przygotowuję tekst historyczny dotyczący wsi Rogi a następnie łódzkiego osiedla Rogi. Jeżeli dysponujecie jakąś wiedzą w tym temacie będę wdzięczny za wszelkie informacje.
Dysponuję obecnie wiedzą wyrywkową o Hucie Rogowskiej, cegielni, willi Zochna.
Historie Łódzkie http://www.historialodzi.obraz.com.pl - zapraszam
Odpowiedz
#2
Mówisz i masz:

M. Koter – „Struktura morfogenetyczna wielkiego miasta na przykładzie Łodzi” (w: Acta Universitatis Lodziensis. Zeszyty naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Matematyczno-Przyrodnicze. Seria II, Zeszyt 21, 1979, str 25-52)
Tabela1 – stratygrafia osadnicza obszaru wielkiej Łodzi, str38:
Etap regularnych wsi średniowiecznych oraz przedlokacyjnej osady protomiejskiej (pocz. XIIIw. 1422)
Rogi – wieś zwarta – zał. w pocz. XIV w. (1350), po zniszczeniach XVII w. osada samotnicza owczarza

Tamże, str. 46:
Etap rozwoju Łodzi wielkoprzemysłowej oraz pouwłaszczeniowej przebudowy osadnictwa wiejskiego (1864-1914)
Rogi – poregulacyjna wieś luźna
Folwark Rogi – folwark

Tamże, str. 51:
Etap obrzeżnej rozbudowy miasta (1945-70)
Osiedle Rogi – osiedle jednorodzinne – osiedle o nowym układzie, zał. na części gruntów b. folwarku Rogi


S.M. Zajączkowski – Studia z dziejów osadnictwa na obszarze Łodzi do końca XVI wieku (w: Materiały i Studia, zeszyt 2, Łódzkie Towarzystwo Naukowe 1976)
Str. 42:
„Rogi. Ten punkt osadniczy wymieniono w 1350 r. w akcie dotyczącym podziału dóbr między Sieciechem a Bogutą, dziedzicami Gieczna. Na podstawie map pochodzących z przełomu XVIII i XIX w. można ją określić jako przysiółek bezkształtny zwarty. Kształt sugeruje, że Rogi powstały stosunkowo dość późno, zapewne w początkach XIV w., a więc zaliczyć ją należy do okresu III”


B. Baranowski – Zmiany w sieci osadniczej na obszarze obecnej Łodzi od końca XVI w. do roku 1820
(w: Materiały i Studia, zeszyt 3, Rada Naukowa przy Prezydencie Miasta Łodzi, Łódź, marzec 1974)
Str 32-33:
„Rogi. W drugiej połowie XVI w. wieś należała do kilku właścicieli, znajdowało się w niej wówczas zaledwie 3 łany ( około 51 ha) uprawnej chłopskiej ziemi i 6 gospodarstw chłopskich. W 1616 r. Rogi należały do kilku właścicieli. W części stanowiącej własność Mateusza Rogowskiego były 2 łany uprawnej ziemi chłopskiej, w części Wojciecha Rogowskiego 1, a w części należącej do innego jeszcze Rogowskiego i Rembieńskiego pół łana. Razem więc było 3 i pół łana (około 60 ha) ornej ziemi chłopskiej.W 1667 r. Rogi należały do dóbr Radogoszcz. W inwentarzu tej majętności jest wzmianka: "Do tej wsi należy wieś Rogi, w której jedna tylko chałupa. Mieszka w niej wdowa zagrodniczka, ma jedną krowę, stodołę przy chałupie i role puste obejmują 3 składy nie są siane" . Jak widać więc wieś Rogi, prawdopodobnie na skutek zniszczeń wojennych, znajdowała się, w stanie zupełnego zniszczenia. W połowie XVIII w. grunta tej wsi prawie zupełnie zarosły lasem. W końcu XVIII w. Rogi na¬leżały do właściciela Bałut Antoniego Karnkowskiego. Była tam wówczas 1 chałupa.
Z map Gilly'ego i Brodowskiego można się zorientować, że Rogi leżały przy gościńcu idącym z Łodzi do Strykowa. Był to teren dużych lasów. Pośród nich znajdowała się polana, na której było prawdopodobnie pole uprawiane przez jednego chłopa, mieszkańca tej wsi. Prawdopodobnie chałupa znajdowała się nie daleko dzisiejszej ulicy Strykowskiej , w niezbyt dużej odległości od jej skrzyżowania z ul. Rogowską.
W początkach XIX w. nastąpiło znaczne ożywienie gospodarcze tej miejscowości spowodowane wybudowaniem tu huty szkła. W "Tabeli" z 1827 r. wymienione są Rogi (14 domów, 104 mieszkańców), Rogowska Huta (1 dom, 62 mieszkańców, a więc chyba coś w rodzaju "koszar" dla robotników) i Rożki (3 domy, 77 mieszkańców, a więc średnio 25,7 osób na 1 dom, też prawdopodobnie mieszkania dla pracowników huty). Rożki, znajdowały się na południowy wschód od Rogów, na wschód od dzisiejszej ulicy Strykowskiej a na północ od ulicy Opolskiej.”


M. Koter – Zagospodarowanie przestrzenne obszaru obecnej Łodzi u schyłku okresu przedprzemysłowego
(w: Materiały i Studia, zeszyt 4, Rada Naukowa przy Prezydencie Miasta Łodzi, Łódź, 1974?)
Str. 27:
„Do szczątkowej formy starych wsi zwartych należy ponadto zaliczyć Rogi. Wieś" ta zawsze była mała, w szczytowym okresie swego rozwoju, w XVI w. liczyła zaledwie 6 gospodarstw na 3 łanach, a od drugiej połowy XVII w. aż po interesujący nas okres znajdowała się w niej tylko jedna chałupa. Na mapie "Spezial Charte des Zgierzkier Kreises" z 1793/1794 r. obok nazwy "Rogy" figuruje dodatkowo napis "Schafferey". Jest to zapewne zniekształcona pisownia rzeczownika "Schaferei" oznaczającego owczarnię. Wnosić by z tego należało, że w końcu XVIII w. Rogi przekształciły się w samotniczą osadę wyspecjalizowaną w hodowli owiec.”

Str. 58-59:
„W odniesieniu do naszego obszaru w "Tabeli" pojawia się łącznie 11 nowych nazw osiedli, w kolejności alfabetycznej są to … Rogowska Huta, Różki... Nie wszystkie nowe nazwy oznaczają rzeczywiście nowe punkty osadnicze. …
Spośród 9 nowych osiedli "nie mamy kłopotów z lokalizacją jedynie Łagiewnik Małych, Moskul Małych oraz Różków. … Z kolei osadę Różki można zapewne utożsamić z uwidocznioną na mapie Kwatermistrzostwa osadą Budy Różki i posiadającą tę samą co w "Tabeli" liczbę domów /3/. Leżała ona w odległości około 2,5 km na południowy zachód od Rogów, bliżej już Radogoszcza /z którym dobra te były związane pod względem prawno-własnościowym/, po zachodniej stronie ówczesnej drogi a obecnej ulicy Łagiewnickiej, na północ od jej przecięcia się z rzeczką Brzozą, tj. mniej więcej w rejonie ul. Modrzewiowej. Osada ta nie była więc identyczna z dzisiejszą kolonią Różki, położoną na południowy-wschód od Rogów, która powstała zapewne znacznie później-, gdyż nie ma jej na mapie Kwatermistrzostwa.
Skoro już mowa o dobrach rogowskich to należy przy okazji dodać, że nie jesteśmy w stanie dokładnie określić miejsca położenia Rogowskiej Huty, o której wiemy z "Tabeli", że składała się z jednego dużego budynku zamieszkałego aż przez 62 osoby/!/.
Huta ta nie jest zaznaczona na mapie Kwatermistrzostwa, na której uwidoczniona jest dla odmiany "Huta" pośrodku Olechowa Dużego, położona nad jednym z źródłowych cieków Olechówki. Wnioskując przez analogię należałoby Rogowską Hutę sytuować również nad ciekiem wodnych. W grę wchodzą jednak dwa miejsca - nad Czerńcem w sąsiedztwie Rogów, po ich zachodniej stronie, gdzie powstały nowe zabudowania /w "Tabeli" i na Kwatermistrzostwie zaliczone do tej wsi ale na planie z 1843 r. wydzielone jako Budy Rogowskie/, lub też nad Brzozą, w pobliżu Bud Różek względnie samego Radogoszcza. Za pierwszą lokalizacją przemawia tylko podobieństwo nazwy, za drugą natomiast zastanawiająco duża liczba mieszkańców w proporcji do liczby dymów w obu leżących nad Brzozą punktach osadniczych. W Różkach wynosiła ona 77 osób na 3 dymy, tj. ok. 28 osób w budynku, w Radogoszczu natomiast 351 osób na 14 dymów, tj. 25 osób na jeden dym. Dla porównania dodajmy, że w starych wsiach z folwarkiem /Bałuty. Moskule, Stoki, Zarzew i inne/, do jakich zaliczał się i Radogoszcz, na 1 dym przypadało przeciętnie 10 mieszkańców, a w innych typach osiedli jeszcze mniej /por. tabela 1 w rozdziale następnym/. Jest to zapewne wystarczający argument za umiejscawianiem Rogowskiej Huty nad Brzozą. Hipotetycznie zaznaczamy ją w pobliżu Różków, po wschodniej stronie Łagiewnickiej, u źródeł rzeczki, gdzie na planach z lat 1840-1843 /50 i 51/ uwidoczniony był mały staw. Huta Rogowska powstała przypuszczalnie na krótko przed 1822 r. Zastąpiła ona być może Hutę Radogoską, należącą do tych samych dóbr, która jak już wspominaliśmy znajdowała się w owym czasie w stanie zniszczenia. Przyczyną przeniesienia huty mogło być zupełne wytrzebienie lasów w rejonie Żabieńca. Brak podstawowego - obok piasku - surowca do wytopu szkła uczynił dalszą jej działalność w tym miejscu zupełnie niemożliwą, lub co najmniej nieekonomiczną.”

O ludności jest jeszcze mowa na str. 65, są jeszcze różne tabele oraz schematyczne mapy, ale nie chce mi się już tego skanować.

Pozdr
Odpowiedz
#3
Mam o Rogach cykl artykułów:

"Echo Parafialne" str 8 ( daty nie posiadywam - dysponuje wybranymi kserokopiami rzeczonych publikacji) pt. "Moje osiedle Rogi" autor Jerzy Wiśniewski.

Cykl artykułów "Echo Parafialne" Nr 7/1996, 6(13)/1997, 1(12)/1998, 5(12)/1998 pt "Osada u źródeł Bzury" autor Mirosław Pietrzak.

Parametry publikacji zostały określone, zatem potu nieco i w bibliotece może się co znajdzie. Chyba, że się nie znajdzie wtedy może będę uprzejmy i odskanuje ( ale tylko jak będzie mi się chciało he he).

serdecznie pozdrawiam
witek
Odpowiedz
#4
Globi, Snufkin serdecznie dziękuję za pomoc. Podeślę gotowy artykuł.
Historie Łódzkie http://www.historialodzi.obraz.com.pl - zapraszam
Odpowiedz
#5
Snufkin- odnośnie ostatniego zdania...
Nie chciałem aby to zabrzmiało niegrzecznie, po prostu już padałem na twarz... przepraszam jeśli ktoś to tak odebrał.

Adrians - W tej pozycji:
M. Koter – Zagospodarowanie przestrzenne obszaru obecnej Łodzi u schyłku okresu przedprzemysłowego
(w: Materiały i Studia, zeszyt 4, Rada Naukowa przy Prezydencie Miasta Łodzi, Łódź, 1974)

znajduje się mapa przedstawiająca rekonstrukcję układu osadniczego obszaru dzisiejszej Łodzi wg stanu na 1820 r.
Położenie poszczególnych wsi, drogi, przypuszczalny zasięg lasów.
Fajna rzecz.
Jeśli nie dotrzesz w bibliotece, a cię interesuje - daj znać.
Pozdr
Odpowiedz
#6
Cytat:Snufkin- odnośnie ostatniego zdania...
Nie chciałem aby to zabrzmiało niegrzecznie, po prostu już padałem na twarz... przepraszam jeśli ktoś to tak odebrał.

Wstyd się przyznać, ale do ostatnich zdań nawet nie doszedłem, także nie było w tym co napisałem nic odnoszącego się do Pańskiego postu, czytać to trzeba dosłownie - bez podtekstu. Też nie mam czasu, a wszystko co znajdę jeżeli chodzi o tekst pisany okupione jest jakimś zaangażowaniem czasowym ( a czasu nie mam i z żalem patrze jak mi przelatuje) dla tego mam pewne opory dzieleniem się wiedzą ( w jej surowej formie) bez uprzedniego odesłania do zbiorów bibliotecznych.

Zatem nikt nie poczuł się urażony.

serdecznie pozdrawiam
witek
Odpowiedz
#7
Globi napisał(a):Adrians - W tej pozycji:
M. Koter – Zagospodarowanie przestrzenne obszaru obecnej Łodzi u schyłku okresu przedprzemysłowego
(w: Materiały i Studia, zeszyt 4, Rada Naukowa przy Prezydencie Miasta Łodzi, Łódź, 1974)

znajduje się mapa przedstawiająca rekonstrukcję układu osadniczego obszaru dzisiejszej Łodzi wg stanu na 1820 r.
Położenie poszczególnych wsi, drogi, przypuszczalny zasięg lasów.
Fajna rzecz.
Jeśli nie dotrzesz w bibliotece, a cię interesuje - daj znać.
Pozdr

Jest ta mapka w "Łódź dzieje miasta" i polecam tą książkę ludziom interesującym się dawną historią regionu. Sporo też jest u Baranowskiego "O dawenj Łodzi".
Mam już cały artykuł o Rogach i teraz szukam jakiś ciekawostek i szczegułów.
Wilkie dzieki za pomoc!
Historie Łódzkie http://www.historialodzi.obraz.com.pl - zapraszam
Odpowiedz
#8
I jeszcze coś znalezione przypadkiem:

Plan' usad'by vhodâšej v' sostav' fol'varka Rogi Lodzinskago u''zda, Petrokovskoj gubernii, sostavlâúšej po aktu Lodzinskogo Notariusa Gonšera s' 1900 g, za No 5, sobstviennost' Giermana Zenca

<!-- m --><a class="postlink" href="http://bc.wimbp.lodz.pl/dlibra/docmetadata?id=1579&from=publication&tab=1">http://bc.wimbp.lodz.pl/dlibra/docmetad ... tion&tab=1</a><!-- m -->
Odpowiedz
#9
Dzięki Globi za pomoc. Tą mapkę już kiedyś widziałem, ale to chyba tylko wycinek Rogów bo w tym czasie powinno być już tam już trochę budynków.
Wynik zebranych materiałów o Rogach umieściłem pod adresem: <!-- m --><a class="postlink" href="http://www.historialodzi.obraz.com.pl/?p=190">http://www.historialodzi.obraz.com.pl/?p=190</a><!-- m -->
Nie jest jasne jeszcze powstanie cmentarza przy kościele (obecnie ogrodzonego i całego zarośniętego) Spotkałem się z dwoma wersjami 1. Cmentarz ofiar zarazy z początku wieku 2. cmentarz poległych żołnierzy po bitwie łódzkiej. Może ktoś zna odpowiedź?
Historie Łódzkie http://www.historialodzi.obraz.com.pl - zapraszam
Odpowiedz
#10
adrians napisał(a):ale to chyba tylko wycinek Rogów bo w tym czasie powinno być już tam już trochę budynków.
Jest to plan gospodarstwa rolnego wchodzącego w skład Folwarku Rogi i będącego własnością niejakiego Hermana Zenca.
Wg wstępnej analizy map - gospodarstwo istniało chyba u zbiegu Strykowskiej i A. Książka, było jeszcze także zaznaczone na niemieckiej "WIGówce' z 1940 r.

Co ciekawe - w 1900 r. gospodarstwo graniczyło m. in. od północy z gruntami mieszkańców wsi (Kolonii) Rogi: Lewego i Michalaka.

Obejrzałem sobie to miejsce z "googlowskiego" satelity.
Dziś to kawałek nieużytków z widocznymi śladami ogródka.
Odpowiedz
#11
Kilka miesięcy po napisaniu artykułu o Rogach odnalazłem w archiwum zdjęcie podpisane „Kolonia domków robotniczych przy ulicy Rogowskiej 1930 rok”.

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-U-3856.jpg

Czy ktoś może wie coś na ten temat?
Historie Łódzkie http://www.historialodzi.obraz.com.pl - zapraszam
Odpowiedz
#12
Question 
(11-01-2010, 17:12)adrians napisał(a): Przygotowuję tekst historyczny dotyczący wsi Rogi a następnie łódzkiego osiedla Rogi. Jeżeli dysponujecie jakąś wiedzą w tym temacie będę wdzięczny za wszelkie informacje.
Dysponuję obecnie wiedzą wyrywkową o Hucie Rogowskiej, cegielni, willi Zochna.

Cześć Adrians. Jestem mieszkanką Rogów, mam bardzo ciekawy wywiad z 96-letnią sąsiadką, która opowiada historię Spółdzielni Budowlanej "Rogi". Mam też kilka zdjęć dla ilustracji wywiadu. Czy jest taka opcja, żeby to opublikować na Twojej witrynie internetowej? Próbowałam się kontaktować przez formularz kontaktowy z tej strony, ale nie działa. Pozdrawiam AniaL
Odpowiedz


Skocz do:


Użytkownicy przeglądający ten wątek: 1 gości